Hoạch định chiến lược là gì? 5 bước hoạch định hiệu quả

Hoạch định chiến lược là công việc quan trọng và cần thiết cho mọi doanh nghiệp. Chiến lược được hoạch định hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội và ứng phó các thách thức trong thị trường. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết hoạch định chiến lược một cách khoa học, thực tế. Do đó, trong bài viết này, Paroda sẽ giới thiệu cho bạn các kiến thức cùng 5 bước hoạch định chiến lược chuẩn nhất cho doanh nghiệp.

1. Hoạch định chiến lược là gì?

Hoạch định chiến lược là gì? Hoạch định chiến lược là quá trình nghiên cứu, phân tích các yếu tố về môi trường kinh doanh, mục tiêu và đối thủ cạnh tranh. Thông qua các dữ liệu thu thập được, doanh nghiệp sẽ tập hợp nguồn lực, lên kế hoạch cụ thể và triển khai từng bước để đạt được mục tiêu đã đề ra.

Quá trình này đóng góp không nhỏ vào sự thành công của doanh nghiệp. Nó đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn trọng, bắt đầu từ việc thu thập thông tin toàn diện về thị trường, đối thủ, khách hàng; phân tích môi trường kinh doanh; xác định mục tiêu chinh phục,…

>> Xem thêm: Kế hoạch kinh doanh là gì? Vì sao phải lập kế hoạch kinh doanh

2. Vai trò quan trọng của hoạch định chiến lược trong tổ chức

Hoạch định chiến lược đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và thúc đẩy thành công của doanh nghiệp.

2.1. Xây dựng chiến lược dựa trên phương pháp tiếp cận có hệ thống

Hoạch định chiến lược không chỉ là việc thiết lập một kế hoạch chi tiết mà còn là quá trình định hướng doanh nghiệp, giúp tổ chức chủ động nắm bắt cơ hội và ứng phó linh hoạt trước những thay đổi của thị trường.

Qua các giai đoạn phân tích tổng quan và chi tiết về nhu cầu của tổ chức qua mô hình SWOT, PEST và xây dựng Balanced Scorecard, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chiến lược sáng suốt và tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực để đạt được sự tăng trưởng bền vững.

2.2. Thúc đẩy giao tiếp với các cấp trong tổ chức

Giao tiếp là cầu nối hiệu quả để xây dựng sự đồng thuận và thống nhất trong quá trình hoạch định chiến lược. Nó đảm bảo sự tham gia của các thành viên và thể hiện sự cam kết của họ trong việc đạt được mục tiêu của tổ chức.

Mục tiêu quan trọng của hoạch định chiến lược là cần kết nối mục tiêu cá nhân của từng nhân viên với mục tiêu tổng thể của tổ chức, đảm bảo mọi người đều hướng đến mục tiêu “cùng về đích”. Hãy giúp nhân viên hiểu được công việc họ làm có ý nghĩa như thế nào đối với mục tiêu chung của doanh nghiệp, gắn kết và cùng phát triển.

2.3. Vận hành tối ưu, phân bổ nguồn lực hiệu quả

Nguồn lực và chi phí đều có giới hạn, vì vậy doanh nghiệp cần phải có chiến lược vận hành tối ưu. Hoạch định chiến lược trong kinh doanh giúp xác định rõ những hoạt động cần thiết để tập trung vào đó, tránh lãng phí và dàn trải tài nguyên. Hoạch định chiến lược giúp doanh nghiệp phân bổ nguồn lực hiệu quả, đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục đích và đạt hiệu quả cao.

Ngoài ra, hoạch định chiến lược cũng giúp doanh nghiệp thiết lập đúng ngân sách đầu tư. Từ đó, kinh doanh tối ưu chi phí mà vẫn đem lại hiệu quả cao.

>> Xem thêm: Quy trình 5 bước lập kế hoạch chiến lược hiệu quả cho doanh nghiệp

3. Các loại hoạch định chiến lược quan trọng

Hoạch định là hoạt động quan trọng nhất trong quá trình quản trị vì đây là nền tảng để định hướng cho các hoạt động khác của quá trình.

Trong một tổ chức, việc hoạch định chiến lược được phân thành năm loại:

3.1. Hoạch định chiến lược Marketing

Hoạch định các chiến lược Marketing là quá trình xây dựng chiến lược Marketing và xác định các biện pháp cụ thể vào thị trường mục tiêu của doanh nghiệp. Mục đích của việc hoạch định là xác lập, duy trì và phát triển các đơn vị kinh doanh, các sản phẩm của doanh nghiệp nhằm tạo ra lợi nhuận.

Quy trình hoạch định chiến lược Marketing trải dài 5 bước từ giai đoạn phân tích và tìm hiểu thị trường đến khi đạt được mục tiêu là thực hiện đánh giá. Dưới đây là quy trình 5 bước chi tiết về quá trình lập kế hoạch chiến lược Marketing:

• Phân tích thị trường: Trước khi bắt đầu quá trình hoạch định chiến lược marketing, doanh nghiệp cần hiểu rõ về thị trường mục tiêu. Thực hiện các nghiên cứu về nhu cầu, mong muốn của khách hàng; xác định đối thủ cạnh tranh, xu hướng kinh doanh,… Đây là bước đầu giúp doanh nghiệp xác định được hướng đi cụ thể cho chiến lược Marketing.
• Xác định mục tiêu marketing: Sau khi nhận diện được bức tranh tổng quan về thị trường, tổ chức cần xác định mục tiêu cốt lõi của kế hoạch là gì (doanh số, mở rộng thị phần, định vị thương hiệu, thiết lập mối quan hệ bền vững với khách hàng,…). Các mục tiêu này cần được thiết lập dựa trên mô hình SMART để đảm bảo tính đo lường được, có thể đánh giá và theo dõi tiến độ.
• Xác định giá trị cốt lõi và điểm mạnh: Để tạo được lợi thế cạnh tranh trên thị trường so với các đối thủ cạnh tranh, giai đoạn xác định điểm mạnh và khác biệt của doanh nghiệp là vô cùng quan trọng. Doanh nghiệp cần xác định những giá trị độc đáo mà sản phẩm dịch vụ của bạn mang đến cho khách hàng.
• Xác định phương tiện phù hợp: Tùy thuộc vào mục tiêu của chiến lược Marketing, phương tiện truyền thông cần được tùy chỉnh để truyền tải thông điệp hiệu quả đến với khách hàng mục tiêu.
• Thực thi và đánh giá: Cuối cùng, trong quá trình thực thi kế hoạch, bạn cần thực hiện đánh giá liên tục ở từng chiến lược tiếp thị cụ thể, giám sát chặt chẽ và điều chỉnh kịp thời.

3.2. Hoạch định chiến lược PR

Hoạch định chiến lược PR (Public Relation) là một lộ trình phát triển cho thương hiệu của sản phẩm bằng các phương án lan tỏa thương hiệu, tạo ra sự tín nhiệm về thương hiệu trong lòng khách hàng từ đó gây dựng tên tuổi cho sản phẩm, bao gồm:

• Xây dựng hình ảnh: Chiến lược PR hướng tới việc xây dựng và giữ gìn hình ảnh tích cực cho đối tượng chiến lược. Để đạt được mục tiêu này cần phải xác định đối tượng mà doanh nghiệp muốn truyền thông, hiểu rõ nhu cầu, mong muốn và mối quan tâm của họ. Từ đó truyền tải thông điệp phù hợp đến người tiêu dùng.
• Quản lý truyền thông: Cần định hướng rõ những thông tin được truyền tải tới công chúng. Theo dõi và xử lý các tình huống truyền thông khẩn cấp, kịp thời để không làm ảnh hưởng tới đối tượng chiến lược.
• Xây dựng mối quan hệ và lắng nghe phản hồi khách hàng: Giúp tạo dựng một mối quan hệ chân thành, tăng thêm niềm tin và sự ủng hộ của công chúng tới doanh nghiệp.
• Tiếp thị và quảng bá: Hoạch định chiến lược PR đóng vai trò lớn tới quảng bá doanh nghiệp. Sử dụng các phương tiện truyền thông hợp lý góp phần tăng mức độ nhận diện và tạo dựng lòng tin của đối tượng chiến lược cho công chúng.
• Đối tác với truyền thông: Liên kết với các phương tiện truyền thông, thiết lập mối quan hệ với nhà báo, phóng viên giúp phát hành những thông tin hữu ích được công chúng quan tâm và đưa tin tích cực về doanh nghiệp của bạn.

3.3. Hoạch định chiến lược bán hàng

Hoạch định các chiến lược bán hàng là một bộ phận quan trọng trong chiến lược bán hàng của doanh nghiệp. Một chiến lược bán hàng hiệu quả sẽ trả lời cho các câu hỏi như: Bạn tập trung bán các sản phẩm gì? Bạn bán sản phẩm như thế nào? Bạn sử dụng những công cụ nào để bán sản phẩm? Dưới đây là các giai đoạn cơ bản trong quá trình hoạch định chiến lược bán hàng:

• Phân tích thị trường tiềm năng: Bước đầu tiên trong quá trình lập kế hoạch chiến lược là tiến hành phân tích thị trường một cách toàn diện. Hiểu rõ bối cảnh thị trường giúp bạn xác định được “nỗi đau” của khách hàng, từ đó xác định nhu cầu, mong muốn và tạo ra lợi thế cạnh tranh khác biệt.
• Mục tiêu bán hàng: Xác định mục tiêu bán hàng dựa trên nguyên tắc SMART giúp doanh nghiệp đo lường được, đánh giá tính khả thi,… từ đó có thể định hướng cụ thể cho đội ngũ bán hàng của mình.
• Xác định đối tượng khách hàng mục tiêu: Hiểu rõ được hành vi, sở thích và nhu cầu của khách hàng mục tiêu giúp doanh nghiệp tập trung vào những nhóm khách hàng có tiềm năng cao nhất để tối ưu nguồn lực.
• Thông điệp bán hàng: Thông điệp bán hàng là công cụ kết nối sản phẩm với nhu cầu của khách hàng. Thông điệp cần được truyền tải đảm bảo tính hấp dẫn, rõ ràng và đánh trúng vào tâm lý khách hàng để giải quyết vấn đề của họ.
• Đánh giá và điều chỉnh: Việc đánh giá định kỳ trong quá trình thức thi thực thi kế hoạch kinh doanh, giúp doanh nghiệp nhanh chóng phát hiện và điều chỉnh các yếu tố chưa phù hợp để kịp thời điều chỉnh và định hướng mục tiêu bán hàng tốt nhất.

3.4. Hoạch định chiến lược kinh doanh

Hoạch định chiến lược kinh doanh là quy trình mà doanh nghiệp sử dụng để tạo ra một kế hoạch ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của tổ chức. Thông qua hoạt động này, nhà quản trị có thể xác định mục tiêu, phương pháp để triển khai và công cụ để đánh giá hiệu suất, tiến độ công việc của nhân viên kinh doanh.

• Phân tích môi trường: Nghiên cứu đối thủ, thị trường, khách hàng và các yếu tố kinh doanh khác giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về môi trường kinh doanh, từ đó nhận rõ cơ hội và thách thức doanh nghiệp cần vượt qua.
• Xác định mục tiêu: Dựa trên việc phân tích môi trường, việc đặt ra mục tiêu chiến lược là điều cần thiết, giúp doanh nghiệp nhận rõ được khả năng, định hướng trong kinh doanh.
• Chuẩn bị chiến lược cạnh tranh: Cạnh tranh là điều tất yếu trong kinh doanh, việc chuẩn bị kỹ càng cho việc cạnh tranh giúp bạn có thể vượt qua đối thủ, tiến gần hơn tới thành công.
• Sản phẩm và dịch vụ: Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc hoạch định chiến lược kinh doanh. Doanh nghiệp cần nghiên cứu và tìm ra những sản phẩm, dịch vụ phù hợp với khách hàng hướng đến.
• Đo lường và đánh giá: Cuối cùng, cần đo lường, đánh giá và kiểm tra hiệu quả của chiến lược, từ đó rút ra kinh nghiệm và điều chỉnh chiến lược để đạt được kết quả đúng nhất.

3.5. Hoạch định chiến lược nhân sự

Trong hoạt động bán hàng, nhân sự vẫn là nhân tố chủ chốt quyết định đến sự thành công của một tổ chức. Hoạch định chiến lược nhân sự là việc mà các nhà quản trị sẽ xây dựng các chính sách, kế hoạch sử dụng nhân sự cho các công việc cụ thể nhằm đảm bảo công việc đạt kết quả tốt nhất. Việc hoạch định chiến lược nhân sự bao gồm:

• Xác định nguồn nhân lực thiết yếu: Hoạch định chiến lược nhân sự yêu cầu phân tích và đánh giá nhu cầu nhân sự của doanh nghiệp, từ đó xác định số lượng và loại hình công việc cần thiết cũng như dự báo nhu cầu nhân sự trong tương lai.
• Tuyển dụng nhân sự: Sau khi phân tích và đưa ra kế hoạch tuyển dụng, doanh nghiệp xác định kênh tuyển dụng, tiến hành phỏng vấn và lựa chọn nhân sự phù hợp với yêu cầu.
• Đào tạo và phát triển: Lập kế hoạch đào tạo nhân sự, giúp nhân viên có được nguồn kiến thức tốt hơn, đáp ứng được yêu cầu công việc đề ra.
• Đánh giá và đặt mục tiêu cho nhân sự: Xác định các tiêu chí đánh giá, đặt mục tiêu cho nhân viên giúp tăng hiệu suất, hiệu quả làm việc.
• Lộ trình thăng tiến rõ ràng: Doanh nghiệp có chính sách và lộ trình thăng tiến rõ ràng giúp phát triển bộ phận quản lý, định hướng phát triển cá nhân, phát triển tài năng trong tổ chức.
• Có chính sách khen thưởng hợp lý: Dựa vào đánh giá nhân sự, doanh nghiệp thực hiện các chính sách khen thưởng, khuyến khích nhân viên, thúc đẩy động lực làm việc.

>> Xem thêm: BSC và KPI là gì? Mối quan hệ giữa BSC & KPI trong quản trị mục tiêu và hiệu suất đội ngũ

4. Quy trình 5 bước hoạch định chiến lược khoa học

Các bước trong quy trình hoạch định chiến lược là gì? Nhìn một cách tổng thể, bạn sẽ cần triển khai theo năm bước dưới đây. Tuy nhiên, cũng nên áp dụng linh hoạt trong tình huống cụ thể để phát huy hiệu quả nhanh nhất.

4.1. Bước 1 – Xác định tầm nhìn và sứ mệnh của tổ chức

Trước khi bắt tay vào hoạch định chiến lược cho doanh nghiệp của mình, bạn sẽ cần xác định được mục tiêu, tầm nhìn cũng như sứ mệnh mà doanh nghiệp muốn hướng tới. Để làm được điều này, bạn sẽ cần trả lời được những câu hỏi như: Liệu doanh nghiệp của mình đang hướng đến mục tiêu gì? Hay mục tiêu bạn muốn doanh nghiệp của mình hướng đến là gì?

Xác định được mục tiêu chính của doanh nghiệp sẽ giúp bạn đưa ra tầm nhìn tổng quan cho toàn bộ quá trình kinh doanh. Bên cạnh đó, để có thể xác định được sứ mệnh của doanh nghiệp, bạn cần thông tin cho các bên liên quan của doanh nghiệp biết về sản phẩm, thị trường, giá trị và khách hàng cũng như mối quan tâm đối với hình ảnh của doanh nghiệp trước công chúng cũng như các nhân viên. Sứ mệnh đóng vai trò hướng dẫn cho các nhà quản lý để đưa ra quyết định phù hợp.

4.2. Bước 2 – Phân tích thực trạng và đối thủ cạnh tranh

Hiện trạng của lĩnh vực mà bạn đang cần lên hoạch định và đối thủ cạnh tranh của bạn là ai vô cùng quan trọng. Chỉ khi hiểu rõ thời thế, biết được điểm mạnh yếu của đối thủ mới đưa ra những hoạch định tốt nhất. Từ nhân sự của công ty, kế hoạch PR hay chiến lược marketing đều cần có cái nhìn xa trông rộng và xét duyệt mọi góc độ một cách hoàn hảo nhất.

4.3. Bước 3 – Xây dựng chiến lược

Sau quá trình phân tích hiện trạng, bước tiếp theo là xây dựng các mục tiêu dài hạn. Các mục tiêu này sẽ hướng dẫn các nhà quản lý trong việc chọn lựa các chiến lược cụ thể. Các chiến lược sẽ được lựa chọn ở hai cấp độ chính là cấp độ chiến lược kinh doanh và cấp độ chiến lược công ty.

4.4. Bước 4 – Tiến hành triển khai chiến lược

Cách thức triển khai là bước biến ý tưởng thành hiện thực. Khi làm tốt điều này, lợi ích của hoạch định chiến lược là gì? Công ty sở hữu một lợi thế cạnh tranh cho riêng mình. Thực hiện sáu bước dưới đây để thấy tính hiệu quả nhanh hơn:

• Thống nhất về mục tiêu hàng năm cho các lĩnh vực, chức năng cụ thể.
• Sửa đổi chính sách đang có để phù hợp với tầm nhìn hướng tới.
• Phân bổ nguồn lực theo thứ tự ưu tiên cho các hoạt động quan trọng trước.
• Cân nhắc tới việc thay đổi sơ đồ tổ chức nhằm triển khai chiến lược mới.
• Theo dõi sát sao các lực cản đối với sự thay đổi.
• Áp dụng chính sách khen thưởng hấp dẫn hơn cho thành tự sẽ đạt được.

4.5. Bước 5 – Giám sát quá trình thực hiện chiến lược

Công đoạn cuối cùng là giám sát quá trình thực hiện hoạch định và phân tích kết quả liên tục. Quá trình này sẽ phân tích cả những lợi thế và hạn chế trong quá trình thực hiện. Nếu có gặp trở ngại về thực tiễn lúc tiến hành thì sẽ tiến hành thay đổi kịp thời để mục tiêu cuối cùng đã đưa ra vẫn được thực hiện được. Người thực hiện cũng có thể nhờ thêm các công cụ hỗ trợ phân tích, mời chuyên gia để thẩm định và xem xét. Hãy huy động mọi nguồn lực có thể để đảm bảo mang đến sự thành công tốt nhất cho hoạch định chiến lược đã đề ra.

>> Xem thêm: Smart KPI là gì? Hướng dẫn xây dựng Smart KPI trong doanh nghiệp hiệu quả

5. Ưu điểm và hạn chế của hoạch định chiến lược

5.1. Ưu điểm của hoạch định

Để xây dựng nền tảng vững chắc cho quản trị doanh nghiệp, việc thực hiện hoạch định mang lại nhiều lợi ích cho chủ doanh nghiệp:

• Hỗ trợ nhà lãnh đạo và quản trị kinh doanh trong việc tìm kiếm cơ hội mới và phát hiện rủi ro một cách nhanh chóng, giúp định hình hướng đi của doanh nghiệp và thúc đẩy các biện pháp hữu ích để nâng cao chất lượng làm việc và năng lực cạnh tranh.
• Đảm bảo sự ổn định trong quá trình phát triển khi doanh nghiệp phải đối mặt với các biến động và thay đổi từ môi trường bên ngoài.
• Nâng cao hiệu quả công việc bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác chặt chẽ giữa các bộ phận và phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng cá nhân, thúc đẩy sự nỗ lực của nhân viên.
• Chuẩn bị tốt cho sự thay đổi liên tục trong tình hình kinh tế và xã hội bằng cách tạo ra một hệ thống tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả hơn cho công việc và chuẩn bị các bộ máy vận hành để vượt qua trở ngại một cách hiệu quả sau khi đã xem xét thông tin và cân nhắc trước về các vấn đề liên quan đến cơ hội hoặc rủi ro có thể xảy ra trong tương lai.

5.2. Hạn chế của hoạch định

Trong doanh nghiệp, việc hoạch định chiến lược, mặc dù mang lại nhiều lợi ích cho tổ chức, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế.

• Khi phải tuân thủ kế hoạch ban đầu một cách liên tục, quy trình hoạch định có thể làm cho công việc trở nên cứng nhắc và thiếu linh hoạt trong xử lý tình huống. Điều này có thể làm giảm sự sáng tạo của nhân viên thực hiện.
• Việc dự đoán rủi ro đôi khi không hiệu quả ngay từ đầu. Điều này là do không thể đầy đủ chỉ ra những vấn đề trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và công việc của nhân viên.
• Kết quả sau quá trình hoạch định thường không phản ánh đúng khả năng thực sự của tổ chức. Thậm chí, nó có thể hạn chế sự phát triển của doanh nghiệp khi số lượng sản phẩm tăng đột biến so với kế hoạch ban đầu.

Nội dung trên đã cung cấp các thông tin cần thiết về hoạch định chiến lược là gì? Các bước hoạch định chiến lược quan trọng doanh nghiệp cần thực hiện? Hy vọng qua bài viết này của Paroda, bạn sẽ có những cái nhìn tổng quát hơn và lựa chọn một chiến lược phù hợp cho quá trình hoạch định.

>> Xem thêm các bài viết khác:

• Quản trị mục tiêu là gì? Phương pháp quản trị theo mục tiêu MBO
• Quản lý hiệu suất – Giải pháp nào cho lãnh đạo doanh nghiệp Việt?
• 10 Phần mềm lập kế hoạch kinh doanh tốt nhất dành cho CEO/ Leader

Đăng ký dùng thử